دلال

این چاشنی به عنوان جایگزینی خوش‌طعم برای نمک استفاده می‌شود. از طرف دیگر سبزی‌های به کار رفته در دلال طبع گرم دارند و جلوی سردی میوه‌ها و لبنیات را می‌گیرند و طبع آن‌ها را معتدل می‌کنند.

خواص سبزیجات تشکیل دهنده سبزی دلال

1. خالواش یا کوتکوتو

یکی از محتویات سبزی دلال کوتکوتو یا خالواش است. این سبزی دارای طبع گرم می باشد و ، نرم کننده و ملین است و به عنوان تقویت کننده پوشش معده استفاده می شود.

2. بو انجیر

از دیگر محتویات سبزی دلال بو انجیر است که خاصیت گرمی دارد و مصرف آن با غذاهایی با ذائقه سرد برای اعتدال طبع توصیه می شود.

3. چوچاق

چوچاق یکی از محتویات سبزی دلال است. این گیاه خاصیت گرمی دارد و برای پاکسازی دستگاه گوارش استفاده می شود. علاوه بر این، چوچاق که در زبان محلی به آن شوشاخ نیز گفته می شود ، به دلیل عطر فوق العاده ای که دارد در تهیه بسیاری از غذاهای خانگی شمالی ها استفاده می شود.

4. پونه وحشی یا اوجی

پونه وحشی یکی از محتویات سبزی دلار است. برگ های این گیاه بوی بسیار قوی دارد و طعمی گس و تلخ دارد که مدتی بعد از خوردن غذا باعث خنکی دهان می شود. گیاه اوجی در رفع سردرد و گیجی موثر است و از دم کرده آن برای درمان سرماخوردگی و سرفه استفاده می شود. این گیاه طبع گرمی دارد و مسکن و ملتهب عضلانی، اشتهاآور و مقوی معده و رفع کننده سکسکه است.

5. سوسنبر

گیاه سوسنبر از تیره نعناعیان است. این گیاه حاوی پروتئین، ویتامین های A، B، C، D، E. و K و املاحی مانند فسفر، کلسیم، آهن، سدیم، منیزیم، پتاسیم، روی، مس، منگنز و گوگرد است که در حفظ ساختار سلولی بدن اهمیت ویژه ای دارند  . از این گیاه می توان برای درمان بی اشتهایی، بی اختیاری ادرار، سرفه، آسم، سکسکه، ناراحتی های معده، ناراحتی های عصبی و روانی ، میگرن ، ضعف و خواب آلودگی، بیماری های کبدی، قولنج و روماتیسم و درد مفاصل استفاده کرد.